Kategori: Makaleler

“En küçüğü kan kırmızı” Ne Demek? Kültürel ve Tarihsel Bir Deneme Kamusal Düşüncede Bir Eğitimci Olarak Gözlemlerim Bir eğitimci olarak, kelimelerin yalnızca sözlük anlamından ibaret olmadığını; aynı zamanda bir toplumun zihninde, belleğinde ve günlük yaşamında birer işaret haline geldiğini gözlemliyorum. İfade edilen bir deyim, kimi zaman sıradan bir söylem gibi görünse de, geçmişin katmanlarını taşır ve günümüzdeki anlamını yeniden üretebilir. İşte bu bağlamda, “en küçüğü kan kırmızı” ifadesine ve bu ifadeyi çevreleyen tarihsel, kültürel ve düşünsel çerçeveye bakmak; hem dilin hem de toplumun dönüşümünü anlamak açısından hayli ilgi çekici. Deyimin Kökenine ve Halk Ağzındaki Kullanımına Bakış İfade doğrudan akademik kaynaklarda…

Lohusa Kadın Neden 40 Gün Yalnız Bırakılmaz? Lohusalık dönemi, bir kadının fiziksel ve duygusal olarak en yoğun değişimleri yaşadığı zaman dilimlerinden biridir. Bu süreç, tarih boyunca birçok kültürde ve toplumda özel bir yere sahip olmuştur. Ancak, her toplumun bu döneme bakışı farklıdır ve kadının yalnız bırakılmaması gerektiği inancı evrensel bir tema haline gelmiştir. “Lohusa kadın neden 40 gün yalnız bırakılmaz?” sorusu, bir yandan bilimsel ve psikolojik bir gerekçeye dayanırken, diğer yandan kültürel ve toplumsal bir ritüel olarak da şekillenmiştir. Bu yazıda, lohusalık sürecinin küresel ve yerel perspektiflerden nasıl algılandığını inceleyecek ve bu dönemde kadına verilen desteğin evrensel ve yerel dinamiklerle…

450 mL Kan Kaç Tüp? Felsefi Bir Bakış Açısı “Gerçek nedir?” Filozoflar, insanın varoluşunu ve algısını anlamaya çalışırken, dünyayı farklı açılardan sorgulamışlardır. Her şeyin bir ölçüsü, bir anlamı ve bir değeri olup olmadığını sürekli olarak ararız. Aynı şekilde, “450 mL kan kaç tüp eder?” gibi pratik bir soru, ilk bakışta basit ve matematiksel bir soru gibi görünse de, aslında daha derin bir felsefi sorgulamanın kapılarını aralayabilir. Bu basit soru, insanın bedenine, ölçüsüne, etik ve epistemolojik anlayışına dair daha büyük soruları gündeme getirebilir. Kan, yalnızca biyolojik bir madde değil, aynı zamanda insanın ölüm, yaşam, ahlak ve bilinç üzerine düşüncelerini şekillendiren bir…

Likör Ne Demek, Tıp? İçki Midir, Yoksa Şifa Kaynağı mı? Hadi gelin, biraz kafa karıştırıcı ama bir o kadar da eğlenceli bir soruya odaklanalım: Likör ne demek tıp? Evet, doğru duydunuz, “likör” deyince birçoğumuzun aklına tatlı bir içki gelir, ama gerçekten de tıbbi bir anlamı olabilir mi? Bugün, hem erkeklerin mantıklı ve stratejik bakış açısını hem de kadınların empatik ve ilişki odaklı yaklaşımını birleştirerek, bu konuya biraz neşeli bir bakış açısıyla göz atalım. — Likör, Tıbbi Bir Kavram mı, Yoksa Sadece Tatlı Bir İçecek mi? Öncelikle, tıp dünyasında “likör” lafını duyduğumuzda çoğumuzun aklına hemen mutfak ya da bar geliyor. Belki…

KAH Tarama Testi: Kültür, Kimlik ve Semboller Üzerine Bir Antropolojik Bakış Bir antropolog olarak, insan kültürlerinin derinliklerine inmeyi ve bu kültürlerin nasıl şekillendiğini anlamayı her zaman merak etmişimdir. Dünyanın dört bir yanındaki farklı topluluklar, kendilerini tanımlarken kullandıkları semboller, ritüeller ve kimlikler aracılığıyla belirli bir anlam üretir. Bu anlam, bazen bir kültürün köklerine, bazen de modern toplumların güncel yapılarına dayanır. KAH tarama testi (Kapsamlı Akıl Sağlığı Tarama Testi) de, aslında bu anlam üretimi ve insan kimliklerinin psikolojik boyutunu sorgulayan bir araçtır. Ancak bu testin, yalnızca bireysel psikolojik durumları analiz etmekten çok daha fazlasını temsil ettiğini söylemek mümkündür. Toplumların sağlık anlayışları, bireysel…

Kadırga Ne Zamana Kadar Kullanıldı? Bir Tarihsel Yolculuk Geçmişi Anlamaya ve Günümüzle Bağ Kurmaya Çalışan Bir Tarihçinin Samimi Girişi Tarih, geçmişin izlerini sürerken, o izlerin bugünkü yaşantılarımıza nasıl yansıdığını görmek bize hep farklı bir bakış açısı kazandırır. Birçok geleneksel öge, zamanla birer anıya dönüşür, ancak bazen bu ögeler, geçmişle olan bağımızı güçlendirir ve toplumların kimliklerinde köklü değişiklikler yaratır. Bugün “kadırga” kelimesi, çoğumuz için eski bir gelenek gibi gözükse de, aslında tarihsel bir süreç içinde önemli bir yere sahiptir. Kadırga, bir halk dansı, bir sosyal etkinlik olarak uzun yıllar kullanılmıştır, ancak zamanla toplumsal dönüşümlerin, kültürel değişimlerin ve kırılma noktalarının etkisiyle şekil…

Merhaba, bugün birlikte küçük bir “maden – element” yolculuğuna çıkacağız. Bilimsel merakla “Türkiye’de ya da dünyada demir elementi en çok hangi filizden elde edilir?” sorusuna odaklanacağız. Okuması kolay ama içerikte bilimsel kavramları da barındıran bir anlatımla… Demir elementi ve filiz kavramı “Filiz” kelimesi maden teriminde, yer kabuğunda ekonomik olarak çıkarılabilir mineral ya da cevheri ifade eder. Yani demir elementi (Fe) çıkarılırken, bu elementin yoğun olarak bulunduğu “filizleri” bilmek önemlidir. Iron (Fe) doğrudan saf halde yaygın olarak bulunmaz; genellikle oksit ya da hidroksit formlarında mineral filizler hâlindedir. ([USGS][1]) En yaygın filizler: Hematit ve manyetit Bilimsel kaynaklar demir elementi açısından en yüksek verimi veren…

Merhaba gökyüzü meraklıları Doğanın göklerde süzülürken bizlere sessiz bir ders verdiğini düşündüğüm o anlardan birinde şöyle demişimdir: “Ne kadar büyük olursa olsun, bir yaratığın sınırlarını bilmek insana hem büyüleyici gelir hem de alçakgönüllülük kazandırır.” Bugün ele alacağımız konu tam da bu ruh haliyle — Andean condor, Cinereous vulture ve daha birçok akbaba türü üzerinden “En büyük akbaba kaç metre?” sorusuna bilimsel bir merakla yaklaşacağız. — “Akbaba” derken neleri kastediyoruz? Akbabalar, etçil beslenme biçimleriyle öne çıkan yırtıcı kuşlar arasında yer alır. Ancak burada “büyük” sözcüğüyle neyi kastediyoruz? Boy mu, kanat açıklığı mı, ağırlık mı? Genellikle bu türlerde en dikkat çekici ölçüt…

Ilgaz Nereye Yakın? Antropolojik Bir Perspektiften Keşfetmek Kültürlerin çeşitliliği, insanlığın en ilginç ve sürekli merak uyandıran yönlerinden biridir. İnsanlık tarihinin en derinlerine inen bir yolculuk, kültürlerin, geleneklerin, sembollerin, ritüellerin ve kimliklerin nasıl şekillendiğini keşfetmeyi mümkün kılar. Bizler de bir antropolog olarak, her bir bölgenin, her bir toplumun kültürel yapılarını anlamaya çalışırken, çevremizdeki dünyayı yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda sembolik bir lensle de inceleriz. Ilgaz, Anadolu’nun güzelliklerini ve kültürel çeşitliliğini içinde barındıran nadir yerlerden biridir. Peki, Ilgaz nereye yakın? Bu soru, sadece bir yerin coğrafi konumunu sormaktan çok, bir kültürün yansıması, bir toplumun geçmişi ve kolektif hafızasının izleriyle daha derin bir…

Mehmet Laleli Kimdir? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Analiz Hepimiz bazen tanımadığımız insanlarla ilgili küçük bir merak duygusu taşırız. Özellikle de karşımıza çıkmış, dikkat çeken bir isim ya da figürle karşılaştığımızda. Peki, “Mehmet Laleli kimdir?” diye sorsak, bunun cevabı sadece yerel ya da küresel bir figür olmaktan öte, bize çok farklı pencerelerden bakma fırsatı sunabilir. Bu yazıda, Mehmet Laleli’nin kim olduğuna dair farklı bakış açılarını inceleyecek, yerel ve küresel perspektiflerin nasıl şekillendiğini anlamaya çalışacağız. Mehmet Laleli Kimdir? Yerel Perspektifte Tanıdık Bir İsim Mehmet Laleli, adını çoğunlukla Türk toplumunda duymuş olan bir isim. Türkiye’deki yerel bağlamda, genellikle bu ismin tanındığı çevreler,…